Fizyoterapist Mehmet Ali Özdemir
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, antiinflamatuar etkileri ile uzun süreli tedavide kullanılan kontrol edici ilaçlar ve hızlı etkileri ile bronkokonstriksiyonu düzelten rahatlatıcı ilaçlar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Güncel tedavi yaklaşımı astım kontrolü odaklı olan astım tedavi anlayışıdır.Tedavi yaklaşımı, kontrol sağlanabilmesi için tedavi yoğunluğunun arttırılabildiğini yansıtan beş basamak şeklinde düzenlenmiştir. Tüm basamaklarda gerektiğinde kullanılmak üzere rahatlatıcı bir ilaç verilmelidir. 2. basamaktan 5. basamağa kadar, kontrol edici çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Mevcut tedavi ile kontrol sağlanmazsa, kontrol sağlanana kadar tedavi basamaklı olarak arttırılır. Kontrol en az 3 ay süre ile sağlanırsa, bunu sürdürüldüğü en alt tedavi basamağını ve tedavi dozunu saptamak üzere, tedavi basamaklı olarak azaltılabilir.
Belirtileri kontrol altına almak ve bunu sürdürmek, egzersiz dâhil normal aktivite düzeyini sürdürmek, akciğer fonksiyonlarını olabildiğince normale yakın düzeylerde tutmak ve astım ataklarını önlemek astım tedavisinin başlıca amaçlarındandır.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Astım hastalarının bir fizyoterapist tarafından pulmoner rehabilitasyon programına alınmalarında fayda vardır. İlaç tedavisine ek olarak verilecek çeşitli fizik tedavi teknikleri ile hastalar atak sırasında daha az zorlanacak, egzersiz ve aktiviteye toleransı artacak aynı zamanda hastaların atak sıklığı da azalacaktır.
Astım rehabilitasyonun da en önemli kısım bronkospazmın giderilmesidir. Bronkospazmın giderilmediği durumlarda sekresyonların mobilize edilmesi mümkün değildir. Bronkospazmı gidermenin en etkili yöntemi bronkodilatör ilaçlardır. Bunun yanı sıra hastalara diafragmatik solunumda öğretilebilir.
Ciddi astım krizleri sırasında hastaların gevşeme pozisyonlarını kullanması atak kontrolünü sağlayacaktır. Bunun için tüm hastalara uygun gevşeme teknikleri öğretilir ve gevşeme sırasında diafragmatik solunum yapması söylenir. Hastalar kontrol sağladıklarında solunum hızlarını azaltmalıdır.
Astımlı bir hastada sekresyonların atılması gerekir ancak postüral drenaj ve öksürme bronkospazmı artıracağından bu konuda fizyoterapistlerin dikkatli olması gerekmektedir. Eğer hastalar sekresyonları çıkaramıyorsa ve dispne atağına giriyorsa tedaviye ara verilmeli, bronkodilatasyon gerçekleşene kadar beklenmelidir. Sekresyonlar sıvı hal aldığı zaman fizyoterapist göğüs vibrasyonları yapabilir.
Solunum kontrolünün sağlanması için hastanın durumunda düzelme olunca lokal bazal ekspansiyon egzersizlerine geçilmeli ve hasta solunum paternlerini bilinçli şekilde uygulamalıdır. Pursed limb, diafragmatik solunum, yardımcı solunum kaslarının kullanımının engellenmesi gibi uygulamalar etkili olacaktır.
Hastaya öneriler
- Sigara kullanıyorsanız kesinlikle bırakın
- Yün ve tüyden yapılmış yatak, yorgan, yastık, halı gibi eşyaları kullanmayın. Bunları yatak odanızda bulundurmayın. Bu gibi eşyalar toz tutarak akar adı verilen bir tür böceğin çoğalmasını kolaylaştırır. Bu böcek ise alerji hastalarının şikayetlerinin artmasına neden olmaktadır
- Evinizi, özellikle yatak odanızı sık sık havalandırın. Gözle görülür toz olmasa bile evin her bir tarafını sık sık elektrikli süpürge ile temizleyin
- Evinizde kedi, köpek gibi hayvanları beslemeyin
- Hava kirliliği ve egzoz gazları da hastalığınızı alevlendirebilir. Bu nedenle, hava kirliliğinin arttığı zamanlarda dışarı çıkmamaya özen gösterin
- Alerjik hastalıklar ancak düzenli olarak tedavi edildiklerinde düzelebilen ve tekrarlama özelliği olan hastalıklardır. Bu nedenle iyi bile olsanız doktorunuza danışmadan ilaçlarınızı aksatmayın.
2.534 kere okundu
