Gövdeye Özel Değerlendirme Yöntemleri

Rehabilitasyon uygulamalarının hedefleri arasında kas kuvvetinin korunması ve artırılması, kas kısalıkları, kontraktür ve deformitelerin önlenmesi, vücut düzgünlüğünün korunması, ayakta duruşun ve ambulasyonun sürdürülmesi, kişiyi kendi yetersizlikleri içinde maksimum bağımsızlığa ulaştırmak, fonksiyonel bağımsızlık düzeyinin korunması ve arttırılması, solunum problemlerinin önlenmesi ve aile eğitimi yer almaktadır. Dolayısıyla iyi bir değerlendirme sonrasında elde edilen bulgular uygun tedavi stratejilerinin belirlenmesinde yol gösterici olacaktır. Aşağıda gövdeye özel bazı değerlendirme yöntemlerine değinilmiştir.

• Gövde Kontrol Testi

Gövdenin motor performansını değerlendiren literatürdeki ilk spesifik ve klinik materyaldir . Dört kısımdan oluşan test 3 puan üzerinden değerlendirilir. Yatar pozisyonda iken zayıf tarafa ve kuvvetli tarafa dönme, yatar pozisyondan oturma pozisyona gelme ve oturma dengesini koruma parametrelerinden oluşur.
Gövde kontrol için toplam skor 0-100 arasında değişir. Yüksek skor daha iyi performansı gösterir.

• Gövde Bozukluk Ölçeği

Günümüzde iki tane gövde bozukluk ölçeği (GBÖ) kullanılmaktadır.
Birincisi; Verheyden ve arkadaşları tarafından 2004 yılında geliştirilmiştir. Bu ölçek 17 parametreden oluşmaktadır. Statik ve dinamik oturma dengesi ve gövde koordinasyonunu değerlendirilmektedir. GBÖ, 2 ve 3 puan üzerinden skorlanmaktadır. Toplam skor minimum 0- maksimum 23 puan olmaktadır. Yüksek puan daha iyi performansı göstermektedir.
İkincisi; 2004 yılında Fujiwara ve arkadaşları tarafından geliştirilen gövde bozukluk ölçeği inme sonrası gövde bozukluğunu değerlendiren diğer bir ölçektir. 7 parametreden oluşan ölçek vertikal duruşu algılamayı, etkilenen ve etkilenmeyen taraftaki gövde rotasyon kas kuvvetini ve refleksleri ve Tsuji ve arkadaşlarının inme bozukluk değerlendirme setindeki vertikal durma ve abdominal manual kas testi alt parametrelerini de içermektedir. Her bir parametre 4 puan üzerinden değerlendirilmektedir. Toplam skor minimum 0, maksimum 21 puan arasında değişmektedir. Daha yüksek skor daha iyi performans demektir.

• Motor Fonksiyon Değerlendirme Ölçeği

32 adet maksimum skoru sağlamak için gerekli durum ve egzersizlere 0- 3 arasında puanlama verilir. 0; hiç hareketi başlatamaz ve başlangıç pozisyonunu koruyamaz, 1; egzersizi kısmen tamamlar, 2;egzersizi kompansasyonlarla, yavaş ve gözle görülür şekilde beceriksizce yapar, 3; egzersizi belirlenen standart paternde yapar.
Literatür gözden geçirildiğinde kas hastalıklarında gövde fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla gövde performansını ölçen spesifik bir test bulunmamaktadır. Kas hastalıklarında kullanılan motor fonksiyon değerlendirme ölçeklerinin alt maddelerinde gövde değerlendiriliyor olmasına rağmen testlerin hastalarda zaman içinde veya tedaviyle oluşan fonksiyonel değişimleri yeterince yansıtmadığı, gövde fonksiyonlarının genel fonksiyonel değerlendirmeler içinde ele aldığı ve hastalardaki benzer klinik bulgulara rağmen fonksiyonel kapasitedeki farklılıklara hassas olmadığı dikkati çekmektedir.
Kas hastalıklarının büyük bir kısmında hastalığın ilerlemesini kontrol altına alabilecek tedavi edici yaklaşımların olmayışı koruyucu, destekleyici, kompansatuar ve rehabilitatif yaklaşımların önemini artırmaktadır. Kas hastalıklarında değerlendirmede rutin klinik ölçümlerin yanı sıra gövde performansının değerlendirilmesine de yer verilmesi, klinisyenlere bir yandan hastanın mevcut potansiyelini, hastalığın prognozunu veya tedavi ile elde edilen gelişmeleri tam ve doğru olarak görme şansı verirken diğer yandan da yaşam kalitesini yükseltmeyi hedefleyen uygun fizyoterapi ve rehabilitasyon yaklaşımlarının geliştirilebilmesine olanak sağlayacaktır.

3.535 kere okundu