Lumbal Disk Hernisi nedir?

Bel bölgesindeki omurlar arasındaki diskler omurganın en geniş yüzeye sahip  diskleridirler. Bu disklerin görevi yük taşımak ve omuriliği korumaktır. Disk üzerine  gelen kuvvet, postür (duruş) ile yakından ilişkili olup, sırtüstü yatar durumda 25 kg  iken, eğik oturur pozisyonda 250 kg’a kadar çıkmaktadır. Lomber disk hernileri diskin yapısal bütünlüğünün bozulması ve yırtılması sonucu  ortaya çıkmaktadır. Ancak sağlıklı diskin parçalanması son derece zordur. Disk üzerine  anormal aksiyel yük bindiğinde önce vertebra korpusları daha sonra yüksek basınçlarda  discus intervertebralisin parçalandığı gösterilmiştir. Oysa vertebra korpusunu  parçalayamayacak kadar zayıf kuvvetlerin diskte yırtık meydana getirebilmesi için,  diskin histokimyasal yapısının anormal hale gelmiş olması gerekir.
Hastalığın etiyolojisinde, birikici mikrotravma sorumlu tutulmakla beraber,  motorlu taşıt kullananlarda, düzenli spor alışkanlığı olmayanlarda, sigara içenlerde daha  sık rastlandığı bildirilmektedir. Ayrıca sıvı değişiklikleri ve genetik yapı  gibi bir takım faktörlerin dejeneratif disk hastalıklarında rol oynadığına inanılır.
Genç-orta yaş, erkek cinsiyeti, ailesel yatkınlık, çevresel faktörler, geçirilmiş  travma ve sigara içmek yaygın olarak karşılaşılan risk faktörleridir. Yaşla birlikte bel  ağrısı sıklığında belirgin artış görülmekle birlikte disk hernisi insidansı ise azalmaktadır.
Lumbal disk hernisi (LDH) en sık L4 –  L5 seviyesinde (% 51) ve L5 – S1 seviyesinde (% 42) görülür. Lomber discus intervertebralisin anulus fibrosusu ile nucleus pulposusunun  vertebral kanal içine yer değiştirmesine herni nucleus pulposus denir.   Nucleus pulposusda sinir inervasyonu yoktur. Annulus fibrozis ise sinir  inervasyonu açısından çok zengindir. Diskojenik ağrının kaynağı anuler  dejenerasyondur.
Lumbal disk hernisi nucleus pulposus spinal sinirlere ya da köklerine bası yaparak  semptomatik olabilir. Herniye disk materyalinin direkt mekanik etkisiyle ya da  oluşturduğu inflamatuar yanıt ve buna sekonder gelişen ödem etkisiyle, radiküler,  vasküler yapıların basıya uğrayarak sinir kökü iskemisine yol açmaları da  semptomatolojide rol oynar.
Lumbal disk herniasyonunda nucleus pulposus dışında anulus fibrosus, end-plate  fragmanları ve kemik de herniye olabilir. Saf nucleus pulposus herniasyonu nadir olup,  herniye materyallerin histolojik bileşimini, en sık anulus fibrosus ve end plate  kombinasyonu oluşturmaktadır.
Sonuç olarak, disk herniyasyonu nucleus pulposus ve diğer disk materyelinin  (anulus fibrosus, end-plate) anulus fibrosusun normal sınırlarını aşması olarak  tanımlanmaktadır. Genel kanaate göre disk herniasyonunun patogenezinde temel  olay diskin dejenere olmasıdır. Lizozomal enzimlerin ortaya çıkışıyla proteoglikan sentez ve depolimerizasyonu arasındaki denge bozulur. Proteoglikan degradasyonu sonucu sıvı alımı artar. Böylece artan intradiskal basınç anulusun da zayıflamasıyla  herniasyon oluşumuna yol açar.
Disk hastalığının doğal seyri üç aşamada özetlenebilir, ilk aşama dejenerasyon;  insanın yürümesiyle başlar, engellenemez ve tam dejenerasyonla sonlanır. İkinci aşama  hastalık zamanıdır. Disk sinir elamanlarına yönelir, bel ağrısı ve siyatalji bulguları görülür .
Disk herniasyonları farklı tip ve derecelerde gelişebilir. Macnab’a göre disk  herniyasyonu bulging, protrüzyon, ekstrüzyon ve sekestrasyon şeklinde  sınıflandırılabilir.
Bulging: Diskin taşması veya bombeleşmesidir. Ancak anulus fibrosus veya  Sharpey lifleri sağlamdır.
Protrüzyon: Anulus fibrosustaki inkomplet defekt sonucu diskin herniye  olmasıdır. PLL (posterior longutidunal ligaman) sağlamdır.
Ekstrüzyon: Nucleus pulposus, anulus fibrosusta oluşan komple yırtık boyunca,  PLL da yırtarak spinal kanal içine doğru yer değiştirir.
Sekestrasyon: Herniye materyalin geride kalan disk ile anatomik bütünlüğü  ortadan kalkmıştır. Spinal kanal içinde serbest fragman halinde bulunur.
Herniyasyon genellikle 3 lokalizasyonda görülebilir;
Medyan: Diskin posterior bölümünde, orta hattan spinal kanala doğru taşan  hernilerdir.
Paramedyan: Orta hatta yakın olacak şekilde, orta hattın sağ veya sol tarafından,  spinal kanala doğru taşan hernilerdir.
Posterolateral: Diskin nöral foramene yakın bölümünde oluşan hernilerdir .
 

21.690 kere okundu