Fizyoterapist Mehmet Ali Özdemir
Osteoporozda fizik tedavi ve rehabilitasyonun amaçları, kırık riskine karşı korunma önlemlerini almak, kemik kütle kaybını azaltmak, mevcut kemik kütlesini arttırmak, akut ve kronik ağrıyı kontrol etmek ve düzgün postürü korumaktır.
Osteoporoz tedavisinde fizik tedavi modaliteleri ve egzersiz, gerek kemik kütlesinin korunması, gerekse semptomlara yönelik tedavinin vazgeçilmez unsurlarındandır. Özellikle ağrı, postür bozukluğu, kas zayıflığı ve fraktürlerin neden olduğu sakatlıklar söz konusu olduğunda ilk akla gelen tedavilerdir. Bu doğrultuda rehabilitasyon stratejileri:
Fiziksel restorasyon: Uygun diyet, kalsiyum, kemik kütlesine etkili farmakolojik ajanlardır.
Sakatlığın önlenmesi: Amaç hastanın bağımsızlığıdır. Bu amaçla hasta ve yakınları hastalık hakkında bilgilendirilmeli, uygun beslenme, çevre güvenliği ve düşmelerin önlenmesi konularında eğitilmelidir. Omurganın yükünü azaltan baston ve yürüteçler kullanılabilir.
Ağrının iyileştirilmesi: Soğuk ve sıcak fizik tedavi ajanlarının, TENS’in kullanılmasını, spinal destekler, cihazlar ve medikal tedaviyi içerir.
Osteoporoz kırık ortaya çıkana kadar semptomsuz seyreden bir hastalıktır. Ekstremite kırıkları aşikarken, vertebra kırıkları klinik bulgu vermeyebilir, akut yada kronik ağrı oluşturabilir. Akut ağrı genellikle vertebradaki kompresyon kırıklarına bağlı oluşabilir. Minör bir düşme veya kuvvetli sarılma kompresyon kırıklarına yol açabilir. Akut ağrıda iki ila dört gün yatak istirahati önerilir. Hasta sırt üstü yatar pozisyonda ince yastıkla yada yan yatar pozisyonda dizleri fleksiyonda yastıkla desteklenerek istirahat etmelidir. Ağrı palyasyonu için basit analjezikler, kalsitonin veya TENS (transkütanöz elektriksel sinir stimülasyonu) kullanılabilir. Paravertebral kas spazmı için soğuk veya orta derece ısı tedavisi ile hafif masajdan yararlanılabilir. İkinci hafta ağrı devam ediyorsa spinal destekler kullanılır. Spinal destekler, kifoskolyozu olan hastalarda postürü düzelten omuz askılı korseler, yumuşak yada sert sırt korseleri şeklinde olabilir. Akut fazdan sonra hasta izometrik egzersiz programına alınır. Ancak fleksiyonda rotasyon hareketlerinden kaçınılması gerekmektedir.
Vertebral kamalaşma, kompresyon ve ikincil ligaman straini nedeniyle gelişen deformite ve vertebral kırıklara bağlı postural değişikler kronik ağrıya neden olabilir. Spinal osteoporozda kronik sırt ağrısının ana nedeni boy kısalması ve paraspinal kasların progresif kısalmasıdır. Kas yorgunluğu ve sonrasında ağrı oluşur. Kronik ağrı ayrıca sadece kemik taramasında görülen ve devam edenmikrokırıklara bağlı da oluşabilir. Tedavisinde; ligamanların ağrılı gerilmesini azaltmak ve postürün düzeltilmesi için sırt desteği uygulamak, ultrason, TENS ve masaj gibi fizik tedavi ajanlarıyla ağrı tedavisi, vertebralar üzerine aşırı vertikal kompresyon yapan fiziksel aktivitelerden kaçınmak, hastaya özel terapötik egzersiz programı vermek ve uygun farmakolojik tedaviyi başlamak yer alır.
2.472 kere okundu
