Servikojenik baş dönmesi tanı ve tedavisi

Servikojenik başdönmesi, dizziness ismi ile de bilinir, Vertigo ise dizziness’ın alt grubu olup vestibüler, görsel, somatosensoriyel sistemler arasındaki uyumsuzluk sonucu kişinin kendisinin veya nesnelerin hareketini hatalı algılaması ya da statik yer çekimi algısında hoş olmayan bir bozulma olarak ifade edilir. Tıpta en sık görülen şikayetler arasındadır. Dizziness vertigo, presenkop, dengesizlik, boşlukta olma hissi olmak üzere 4 kategoride incelenir.
Hastalığın fizik muayenesinde bazı klinisyenler tarafından boyun torsiyon nistagmus testi ya da başka bir deyişle baş sabitken vücudu döndüren manevralar servikojenik baş dönmesinde kullanılmaktadır. Teorik olarak bu testte iç kulak yapıları uyarılmazken boyundaki proprioseptörler uyarılmaktadır. Nistagmus oluştuğunda test pozitif kabul edilir. Ancak bu muayenenin servikojenik baş dönmesi için spesifik olduğu gösterilememiştir. Oosterveld ve arkadaşları bu manevra ile whiplash yaralanması geçiren, boyun ağrısı olan 262 hastanın %64’ünde nistagmus ortaya çıktığını yayınlamışlardır. Öte yandan bu test ile servikal patolojisi olmayan hastaların %50’sinde de nistagmus gösterilmiştir. Proprioseptif orjinli nistagmusun, gövdeyi döndürme esnasında oluştuğu ve pozisyon sürdürüldüğünde devam etmediği oysa vasküler nedenli nistagmusun başın dönmesinden sonra bir latent periyod göstererek ekstrem pozisyonda baş tutulduğunda ise arttığı bildirilmiştir.
Kesin bir tanı testinin olmayışı servikal dizziness tanısı koymayı oldukça güçleştirmektedir. Bu nedenle servikal dizziness tanısı için 3 kriter önerilmektedir. Boyun ağrısı ve baş dönmesi epizodlarının başlama zamanı arasında yakın ilişki olması, servikal yaralanma veya herhangi bir servikal patoloji öyküsü varlığı ve diğer dizziness nedenlerinin eleminasyonu bu kriterleri oluşturmaktadır. Dizziness bütün denge bozukluğu yapan durumlar için kullanılan genel bir kavramdır. Vestibüler, kardiyovasküler, nörolojik, metabolik, psikiyatrik nedenler dizziness sebebi olabilmektedir. Birçok benign durum dizziness sebebi olabildiği gibi ciddi hastalıklar da aynı semptomu verebildiğinden ayırıcı tanıyı yapmak zor olduğu kadar gereklidir. Baş dönmesi olan hastalar sıklıkla kulak burun boğaz (KBB) ve nöroloji kliniklerine başvurmaktadır. Oysa hastalardan alınan doğru anamnez ve doğru muayene ile dizziness’ın santral ve vestibüler nedenleri dışlanıp, servikal dizziness hastaları fizik tedavi kliniklerine refere edilmelidir.
Servikal dizziness tedavisi etyolojiye yöneliktir. Tedavinin amacı ağrıyı, enflamasyonu, refleks kas spazmını azaltmak, kas kuvvetini ve eklem hareket açıklığını arttırmaktır. Bu nedenle manuel terapi, traksiyon, fizik tedavi modaliteleri, aktif eklem hareket açıklığı (EHA) egzersizleri, masaj, TN enjeksiyonu, denge eğitimi, miyorelaksan ilaçlar, yumuşak servikal boyunluklar kullanılmaktadır. Strunk ve arkadaşları manual terapinin servikojenik dizziness, denge ve boyun ağrısı olan hastalardaki etkisini araştırmışlardır. Bu amaçla 27 hastayı 13 ay boyunca takip etmişlerdir. Çalışmanın sonucunda hastaların çoğunda denge problemi düzelip, dizziness ve boyun ağrısı şikayetlerinin azaldığını görmüşlerdir.

5.910 kere okundu