Vertebral kolon, gövdenin merkezi kemik sütunudur. Kafatasını, pektoral kavşağı, üst ekstremiteleri ve göğüs kafesini taşır ve pelvik kavşak aracılığı ile vücut ağırlığını alt ekstremitelere iletir. Vertebral kolon kavitesi içinde, medulla spinalis, spinal sinirlerin kökleri ve onları örten meninksler bulunur.
Vertebral kolon, 7 servikal, 12 torakal, 5 lomber, 5 sakral ve 4 koksigeal olmak üzere 33 vertebradan oluşur. Vertebralar segment yapısı nedeniyle esnek yapıya sahip discus intervertebralis olarak adlandırılan fibrokartilaginöz yastıkçıklar aracılığıyla birleşirler. Discus intervertebralisler vertebral kolonun 1/4’ü uzunluğundadır.
Bölgesel farklılıklar gösterse de, bütün vertebralar genel özelliklere sahiptir. Tipik bir vertebra önde yuvarlakça bir gövde ve arkus vertebralisten oluşur. Bu arkuslar, içinden medulla spinalis ve kılıflarının geçtiği foramen vertebrale denen aralığı kuşatır. Arkus vertebralis yan kısımlarını oluşturan bir çift silindir pedikülden ve arkusu arkadan tamamlayan bir çift laminadan oluşur. Arkus vertebralisten bir spinöz, 2 transvers ve 4 artiküler olmak üzere 7 çıkıntı uzanır. Vertebranın arka elemanları olarak isimlendirilen bütün kısımlar vertebra gövdesinin arkasında yerleşmiştir.
Spinöz çıkıntı, iki laminanın birleşme yerinden arkaya doğru uzanır. Transvers çıkıntı, lamina ve pedikülün birleşme yerinden laterale doğru uzanır. Transvers ve spinöz çıkıntılar, kas ve ligamanlara tutunma yeri oluşturarak kaldıraç fonksiyonu görürler. Processus articularisler iki tanesi üstte diğer iki tanesi altta olmak üzere vertikal olarak yerleşmiş olup eklem yüzleri hiyalin kıkırdak ile kaplıdır. Bir vertebranın iki processus articularis superioru bir üst vertebranın iki processus articularis inferioru ile eklemleşerek sinovyal eklem oluşturur.
Pediküllerin üst ve alt kenarlarındaki oyuklar incisura vertebralis superior ve inferior adını alır. Her iki tarafta komşu vertebraların incisura vertebralis superior ve inferioruyla birlikte foramen intervertebraleyi oluştururlar. Bu delikler, spinal sinirlerin ve kan damarlarının geçmesine olanak verir. Segmenter spinal sinirleri oluşturmak için dura örtüsüyle birlikte bu foraminalar içinde spinal sinirlerin ön ve arka kökleri birleşir.
Torakal Vertebralar:
Göğüs kafesinin arkasında ve tam orta hat üzerinde bulunan, üst üste eklem yapmış 12 adet omurdur. Yukarıdan aşağıya indikçe, omurganın üzerine yüklenen ağırlık artmaktadır. Bu bakımdan göğüs omurları baş, boyun, üst ekstremite, göğüs kafesi ve göğüs iç organlarının ağırlığını da taşımak zorundadır. Ağırlığın en büyük kısmını da corpus vertebrae taşıdığı için torakal omurların corpus büyüklüğü servikal omurlara göre daha fazladır. Toraks omurlarının yan taraflarının arkaya yakın kısımlarında üst ve alt kenarlara yakın sağ, sol ikişer adet olmak üzere toplam 4 adet yarım eklem yüzü vardır. Bunlara, fovea costalis superior ve inferior adı verilir. Üst üste iki vertebraya ait yarım eklem yüzleri, iki vertebra arasında bulunan discus intervertebralisin kenarı ile birleşerek tam bir eklem yüzü meydana getirirler. Bu da, caput costae ile eklem yapar.
Transvers çıkıntılar arkaya ve yana uzanırlar. Bu çıkıntıların uçlarının ön yüzlerinde bulunan yuvarlak eklem yüzlerine fovea costalis transversalis adı verilir. Bu eklem yüzleri kaburgaların tuberculum costae adlı yapılarıyla eklem yapar. 11. ve 12. torakal vertebralarda fovea costalis transversalis yoktur.
Lomber Vertebralar:
Karnın arkasında ve tam orta hatta bulunan üst üste eklem yapmış 5 adet omurdur. Yukarıdan aşağıya indikçe omurganın üzerine yüklenen ağırlık artmaktadır.
Bu bakımdan bel omurları baş, boyun, üst ekstremite, göğüs kafesi ve göğüs iç organları, karın ve karın iç organlarının ağırlığını da taşımak zorundadır. Ağırlığın en büyük kısmını omur cismi taşıdığı için lomber omur cisim büyüklüğü servikal ve torakal vertebralardan daha fazladır. Lomber vertebraların cismine üstten bakıldığında böbrek şeklinde olduğu söylenebilir. Foramen vertebralar üç kenarı eşit bir üçgene benzer. Transvers çıkıntılar önden arkaya doğru üç çıkıntıdan meydana gelmiştir. Öndekine processus costarius adı verilir. Uzun ve sivridir. Ortadakine processus accessorius adı verilir. Küçük bir kemik çıkıntısı gibidir. Arkadakine processus mamillaris adı verilir. Processus articularis superior yukarı uzanır. Ve bu eklem yüzleri az konkavdır. İçe bakar. Processus articularis inferior aşağı uzanır, bu çıkıntıdaki eklem yüzleri az konvekstir, dışa bakar. Spinöz çıkıntılar geniş kısa ve dörtgen görünüşte olup arkaya doğru yatay olarak uzanır.
17.835 kere okundu