Faset Eklem Sendromu ve tedavisi

Faset eklem sendromu, ekleminin dejeneratif ve travmatik nedenlere bağlı olarak belde lokal  ve/veya bacak ağrısı ile kendini gösteren klinik tablodur. Tüm kronik bel ağrılarının % 15’inin faset eklem kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Vertebral kolonda her bir hareket segmenti önde bir intervertebral disk ve arkada iki adet faset ekleminden oluşan  üç eklem kompleksinden meydana gelmektedir. Bu nedenle bu eklemlerden birinde meydana gelen bir olay diğerini de etkilemektedir.
Faset ekleminde yaşla birlikte ortaya çıkan mikro ve makro travmalar önce sinovit meydana getirerek sinoviyal hücre proliferasyonuna sebep olur. Bunun ardından eklem kıkırdağında vertikal fibrilasyon gelişir. Zamanla subkondral kemiğin sklerozu ve hipertrofisi gelişerek olay ilerler. Yaşın ilerlemesi ile birlikte ligamentum flavum ve eklem kapsülünün yapışma yerlerinde osteofitler meydana gelir. Dejeneratif disk patolojileri ve spondilolistezis faset eklem artropatisi gelişimine yol açan diğer predispozan faktörlerdir.
Faset eklem dejenerasyonu 3 safhada gelişir: 1. Disfonksiyon, 2. İnstabilite, 3. Stabilite safhalarıdır. Hastalığın safhasına göre Faset Sendromundaki klinik belirti ve bulgular değişkenlik gösterir. Disfonksiyon safhasında akut veya subakut bel ağrısı vardır. Bu ağrı genellikle tek taraflı olup kalçaya, trokanter bölgesine yayılabilir. İstirahatle ve özellikle oturmakla artar. Belin ekstansiyonu ve olayın olduğu tarafa lateral fleksiyon ve rotasyonu ağrılıdır. İnstabilite safhasında yine bel ağrısı vardır. Ayrıca hasta belinde bir zayıflık hisseder ve belin hareketleri sırasında kilitlenme olduğunu belirtir. Hastanın bu devrede yapılan muayenesinde belin lateral fleksiyonlarında belli bir yöne harekette spinöz çıkıntıların artmış hareketi görülürken, hastanın öne fleksiyonunu takiben belini tekrar dik duruma götürürken zor düzelmesi ve elleri ile dizlerinden destek alması tipiktir. Stabilite safhasında ise kronik bir bel ağrısı yerleşir. Ağrı künt karakterde olup kalçaya, gluteal bölgeye, uyluk ve dize yayılımı söz konusudur. Diz kirişlerinde (hamstring) ve kaslarda spazm oluşur. Düz bacak kaldırma 40 derece altındadır ve rotasyon hareketi ile ağrı hissedilir. Faset eklemlerin derin palpasyonu ile ağrı mevcuttur. Bu safhada belde yaygın bir hassasiyet, antefleksiyon dışında tüm bel hareketlerinde kısıtlılık söz konusudur.
Faset Eklem Sendromu Tedavisi
Akut safhada hastanın bel hareketlerini kısıtlayan şiddetli bir ağrı mevcuttur. Bu safhada analjezikler, kas gevşeticiler, antienflamatuar ilaçlar ve birkaç gün yatak istirahati verilmesi uygundur. Ayrıca uygun zamanda yapılan manipülasyon ve faset eklem enjeksiyonları hastayı hızla rahatlatabilir. Uzun vadeli ve daha kalıcı olarak ağrı ve kas spazmının giderilmesi, faset ve disklere binen yükün en aza indirilmesi yönünden fizik tedavi uygulamaları yararlıdır. Ayrıca günlük yaşamında uygun bel postürü ve çalışma tekniğinin öğretilmesi, yürüme, yüzme ve bisiklet gibi egzersizleri düzenli ve uygun biçimde yapması önerilir.
Diğer tedavi yöntemlerinin başarılı olmadığı durumlarda radyofrekans termokoagülasyonla faset denervasyonu uygulanır. Faset RF denervasyon tedavisine alınacak hastalar seçilirken dikkatli olunmalıdır. Faset denervasyonundan önce major bulgu ve belirtiler diagnostik blokla desteklenmelidir. Bloktan sonra hastanın ağrısındaki % 50 ve daha fazla olan ağrı azalması halinde test (+) olarak değerlendirilir ve denervasyon işlemi yapılabilir. Faset eklem enjeksiyonunun major endikasyonları faset eklemi üzerinde hassasiyet, normal radyolojik bulguların eşlik ettiği, yayılımı olan veya olmayan kronik bel ağrısı, disk hastalığı veya faset artritiyle birlikte olan bel ağrısı durumlarıdır. Dorsal kompartmanda hedeflenen blok bölgeleri; dorsal köklerin medial dalları, dorsal kökün kendisi veya faset eklemidir.
Tedavide fizik tedavinin önemi büyüktür. Fizyoterapistin yapacağı değerlendirme ile hastaya özel bir tedavi programı çizilir.  Germe ve güçlendirme egzersizleri, manuel terapi, kuru iğneleme, bantlama, elektroterapi, postüral egzersizler, belirli dönemlerde istirahat ve hastaya günlük yaşam içerisinde dikkat etmesi gerekenler konusunda yapılacak uyarılar başlıca önemli tedavi yöntemleridir.

16.992 kere okundu