İntervertebral Disk

İntervertebral diskler, omurgayı oluşturan vertebralar arasında bulunan fibrokartilaj yapıda yastıkçıklardır. Omurgalar arasında ki sürtünmeyi ve yüklenmeyi azaltırlar. Şok absorbe edici olan intervertebral diskler gençlerde omurga uzunluğunun dörtte birini oluştururken yaşlılarda sıvı kaybı nedeniyle bu oran önemli miktarda azalır. İntervertebral disk nukleus pulpozus ve anulus fibrozus ile uç plaklardan oluşur. Bu yapıların ekstra selüler matriksi; kollojen, su içeren  organik ve inorganik bileşikler ile proteoglikanlardan oluşur. Bu maddelere mukoprotein veya mukopolisakkaritler de denilmektedir. En fazla bulunan kollojen çeşidi tip-2 dir. Tip-1 kollojen küçük oranlarda bulunmaktadır.
İntervertebral diskler ilk 3 dekatta ince kan damarları ile beslenirken 3. dekattan sonra intervertebral disk damardan yoksun hale gelir ve beslenmesini diffüzyon yoluyla sağlar. Vertebral son plaklar mikroskopik porlar içerir. Son plağın altında düz subkondral kemik tabakası, onunda altında sponjioz kemik bulunur. Ayakta dururken omurgaya binen aksiyel güç nedeniyle nukleusun jelatinöz matriksi içindeki su porlardan vertebra korpusu içine kaçarak disk incelir. Yatınca aksiyel yerçekimi gücü ve kas tonusu azalır ve nukleus vertebra cisminden  tekrar geriye sıvı çekerek disk kalınlaşır. Böylece diskin beslenmesi sağlanır. Fleksiyonda intervertebral disk önde sıkışarak suyunu kaybederken arkadan açılarak sıvı emer. Ekstansiyon ve lateral fleksiyonlarda da benzer Şekilde intervertebral diskler sıvı alıp verir. Ancak asıl beslenme gece yatınca sağlanır. İntervertebral diskin bu anatomisi farklı mobilite derecelerinde yük taşınmasını etkin olarak destekler.
Diskin ağırlık transfer yeteneği akıcı nukleusun bütünlüğü ile sağlanır. Akıcı nukleusa yük uygulandığında (ör: kompressif kuvvet) yönü belli olmayan bir kuvvet ortaya çıkar. Bu kuvvet anulus fibrosus ve end-platelere tekrarlayan baskı uygular, anüler fibrillerdeki kuvvet, gerilme ile radial bulginglere ve end- platelerde deformiteye yol açar. Disk üzerine binen yükü hesaplamak için o disk üzerindeki vücut parçasının ağırlığını bulmak yeterli değildir. Vücudun yer çekim merkezi lomber omurganın önünde yer alır. Bu nedenle dengenin sürdürülebilmesi için dorsolomber ekstansör kasların kontraksiyonu gerekir.  Buna göre diskin üzerine binen yük diskin üzerinde bulunan vücut parçasının ağırlığı ile dengeyi sağlamak için yapılan spinal ekstansör kasların kontraksiyonundan doğan ve disk üzerine binen gücün toplamına eşittir. İntervertabral disk aksiyel yüklenmenin %80‟ini taşımaktadır.

7.899 kere okundu